Monographs in contact allergy deel 4: Systemic drugs

Systemic drugs zijn (vooral) geneesmiddelen die als tabletten of capsules worden ingenomen (orale toediening) of als injectie in de aderen (intraveneus) of in de spieren (intramusculair) worden ingespoten. Heel veel geneesmiddelen geven, wanneer ze op deze wijze worden toegediend, huiduitslag (exantheem, rash in het Engels). Berucht zijn de antibiotica (en dan met name de verschillende penicillines) en geneesmiddelen tegen epilepsie, maar eigenlijk kunnen alle geneesmiddelen exanthemen veroorzaken. Al 50 jaar geleden werden sommige patiënten, die zo’n genees-middeluitslag hadden gehad, getest met plakproeven met de betreffende medicijnen (epicutane allergietesten), waarmee je contactallergie kunt aantonen. In een aantal gevallen werden er positieve plakproeven op die genees-middelen gezien, wat er dus op wees dat het exantheem veroorzaakt was door ''contactallergie''. Hier kun je het beter type IV overgevoeligheid noemen of vertraagd-type allergie, omdat er immers geen contact met de huid of slijmvliezen aan te pas komt. 

Het onderzoek daarnaar bleef na 1970 een beetje sudderen, maar is vanaf pakweg de tweede helft van de jaren 1990 en vooral de afgelopen 20 jaar in een stroomversnelling gekomen. En het blijkt dat aan behoorlijk wat van die genees-middelexanthemen inderdaad type IV overgevoeligheid ten grondslag ligt. Het gaat dan vooral om maculopapuleuze exanthemen (met rode vlekjes en pukkels), ''fixed drug eruptions'' (met maar 1 of enkele plekken van huiduitslag), uitgebreide eczemen, en ingewikkelde aandoeningen met acroniemen zoals DRESS (''Drug Eruption with Eosinophilia and Systemic Symptoms''), AGEP (''Acute Generalized Exanthematous Pustulosis'') en SJS/TEN (''Stevens-Johnson Syndrome/Toxic Epidermal Necrolysis''). Bij sommige van deze exanthemen zijn de patiënten behoorlijk ziek en ze kunnen er zelfs aan overlijden! 

 

Acute generalized exanthematous pustulosis (AGEP) met diffuus erytheem (roodheid) en daarop een groot aantal kleine pusteltjes (etterpuistjes); deze zijn steriel, dus niet besmettelijk. De oorzaak was allergie voor terbinafine tabletten, een antischimmelmiddel 

Het is een hele klus geweest om dit boek te schrijven en het was moeilijker dan de andere boeken. Daarvoor waren verschillende redenen: ik wist weinig van dit onderwerp (geen probleem, ik heb me zeer nauwkeurig ingelezen en alles is prima geworden); heel veel literatuur staat in niet-dermatologische tijdschriften (omdat de zieke patiënten meestal bij de internist terecht komen) en die literatuur leest minder makkelijk voor een dermatoloog; er was zeer veel literatuur over het onderwerp; maar vooral: het vinden van de juiste, voor het boek relevante, literatuur was - om redenen die te ingewikkeld zijn om hier uit te leggen - ontzettend moeilijk. 

Het was dus even - nou ja, even - flink aanpoten en doorploegen, maar in maart 2022 verscheen het boek op A4 formaat met meer 1000 pagina's en iets meer dan 500 monografieën. Dat het boek toch zo snel al - een jaar - na de Topical drugs is verschenen komt doordat ik al heel veel van de Systemic drugs behandeld had toen ik nog dacht dat ik beide onderwerpen in 1 boek zou bespreken.

Ook over de onderwerpen die in dit boek besproken worden schreef ik weer enkele overzichtsartikelen in de internationale tijdschriften Dermatitis en Contact Dermatitis en in het Nederlands Tijdschrift voor Dermato-logie en Venereologie (NTDV), waarin ik uiteraard royaal verwees naar het boek zelf. 

Hieronder is het Nederlandse artikel te zien dat u ook kunt downloaden. 

N 248 Plakproeven Bij Geneesmiddelerupties Jan 2022 NTDV
PDF – 2,9 MB 226 downloads

Overzichtartikelen naar aanleiding van het boek over de Systemic drugs

  • De Groot AC. Systemic allergic dermatitis (systemic contact dermatitis) from drugs (pharmaceuticals: a review. Contact Dermatitis 2022;86:145-164 doi: 10.1111/cod.14016
  • De Groot AC. Plakproeven bij geneesmiddelerupties. Ned Tijdschr Derm Venereol 2022;32:51-54
  • De Groot AC. Patch testing in drug eruptions: Practical aspects and literature review of eruptions and culprit drugs. Dermatitis 2022;33(1):16-30
  • De Groot AC. Patch testing in Drug reaction with eosinophilia and systemic symptoms (DRESS): a literature review. Contact Dermatitis 2022;86(6):443-479. doi:10.1111/cod.14090
  • De Groot AC. Results of patch testing in Acute generalized exanthematous pustulosis (AGEP): a literature review. Contact Dermatitis 2022;87(2):119–141. doi:10.1111/cod.14075

Ga terug naar: